Mini Museum ‘Spoithois’


Mini Museum 'Spoithois’

Hier kun je een originele brandspuit uit 1840 bewonderen, die menig houten pand heeft gered…  

In 1661 ontstonden in de Zaanstreek de ‘padreglementen ter voorkoming van brand’ en in 1673 vond Jan van der Heyden (schilder, ondernemer en uitvinder) de slangbrandspuit uit. Dit revolutionaire ontwerp legde de basis om de Zaanse houten panden beter te beschermen tegen brand, want in 1687 schaft ook Zaandam twee van deze brandspuiten aan. In 1699 gebruikt Van der Heyden een afbeelding van de brand in Oliemolen ‘De Zeug’ in Wormer op een pamflet om reclame te maken voor zijn slangenbrandspuit.

In het ‘Spoithois’ (spuithuis) op de Zaanse Schans is achter glas een oude handgetrokken en handbediende brandspuit (1840) uit Westzaan te bewonderen, deze behoort tot de collectie van het Zaens Brandweermuseum en verdient zeker een plekje op de Zaanse Schans.

Mini Museum 'Spoithois’

Historie

In de tweede helft van de 19e eeuw was elke man vanaf 18 jaar verplicht om bij de brandweer te dienen; alleen bestuurders, de dokter, de dominee, de schoolmeester en andere notabelen waren vrijgesteld. Wanneer de veldwachter met bel of ratel door het dorp ging moest je opkomen; bij de brand leverde je je penning in, zodat men wist wie er geweest was. Wie geweest was kreeg geld, maar als je niet geweest was moest je óf een heel goed excuus hebben, óf je kreeg een boete… Precies op de plek van het ‘Spoithois’ stond vroeger Pelmolen ‘De Grootvorst’ (1697), die helaas in 1928 volledig door brand werd verwoest.

Hoewel aan de blussing ook nog werd deelgenomen door een zeer oude (omstreeks 1840) handspuit van de nabijgelegen oliekokerij ‘De Oude Wolf’ is De Grootvorst toch ten onder gegaan; tegenwoordig staat hier Houtzaagmolen ‘De Gekroonde Poelenburg’.

‘Reclamefolder’ uit 1699 van Jan van der Heyden voor zijn brandspuit, die oliemolen ‘De Zeug’ uit Wormer had gered